در دنیای امروزی استفاده از لوازم الکترونیکی قابل حمل، عضوی جدا نشدنی از زندگی روزمره ما شده است. وسیله ای که امکان استفاده از هدفون های بلوتوث ، موزیک پلیرها ، اسپیکرهای بلوتوث و ... را بدون نیاز به استفاده ی مستقیم از برق فراهم می کند ، باتری ها می باشند. در این مقاله قصد داریم ضمن معرفی نوع باتری های استفاده شده در این محصولات، روش های استفاده ی بهینه به منظور افزایش طول عمر آن ها را بررسی کنیم.

در گذشته های نه چندان دور، غالبا از باتری های نیکل-کادمیم و نیکل-هیدروکسید استفاده می شد. اما امروزه با پیشرفت تکنولوژی ، باتری های لیتیوم-یون و لیتیوم-پلیمر ظهور کرده اند که از هر نظر نسبت به باتری های نسل قبل دارای برتری می باشند. باتری های لیتیومی علاوه بر وزن کمتر که برای لوازم قابل حمل از درجه ی اهمیت بالایی برخوردار است، ظرفیت بالاتری نیز دارند؛ چیزی در حدود 2 برابر باتری های نیکل-کادمیم.

تفاوت های ساختاری در این دو نوع باتری باعث شده است نحوه ی استفاده ی صحیح از آن ها نیز متفاوت باشد و همین موضوع مرجعی برای شایعات مختلف در مورد نحوه ی درست استفاده از آن ها شده است. عده ای روش های منسوخ استفاده از باتری های قدیمی تر را برای باتری های نسل جدید نسخه می کنند و عده ای دیگر اطلاع درستی از نحوه ی استفاده ی صحیح از باتری های امروزی ندارند. در مقاله ی پیش رو عوامل تعیین کننده ی طول عمر باتری های لیتیومی را بررسی کرده و راه های افزایش آن را شرح خواهیم داد.

سیکل شارژ و دشارژ : اولین و مهم ترین عامل تعیین کننده ی عمر باتری تعداد دفعات شارژ و دشارژ کامل باتری می باشد. باتری های لیتیومی عمری در حدود 300 الی 500 سیکل دارند که هر سیکل متشکل از یک بار شارژ کامل و سپس تخلیه ی کامل آن می باشد. به همین دلیل توصیه می شود بر خلاف باتری های قدیمی اجازه ندهیم شارژ این نوع باتری هاکاملا صفر شود و یا قبل از شارژ 100 %، آن ها را از برق جدا کنیم. این موضوع علاوه بر این که آسیبی به آن ها وارد نمی کند بلکه باعث افزایش طول عمرشان نیز خواهد شد. نتایج آزمایش این موضوع برای درصد های مختلف دشارژ در جدول زیر آورده شده است.

مشاهده می کنید که هرچه باتری کمتر دشارژ شود تعداد سیکل های بیشتری خواهد داشت. طبعا نقطه ی بهینه این موضوع محلی خواهد بود که حاصل ضرب این دو پارامتر حداکثر باشد. با بررسی این موضوع در می یابیم که اگر اجازه ندهیم سطح شارژ باتری به کمتر از 40 الی 50 درصد برسد ، می توانیم برای مدت زمانی بیشتری از باتری استفاده کنیم. در مقابل نیز اگر تا حدود 80 % باتری را از شارژ بکشیم به افزایش طول عمر آن کمک کرده ایم.

نکته ای که نباید از یاد آن غافل شویم کالیبراسیون باتری می باشد. نگه داشتن شارژ باتری بین 40 تا 80 % برای استفاده ی بهینه از آن باعث خواهد شد به مرور زمان باتری از حالت کالیبره خارج شود و این بدان معنی است که نمایشگر های میزان شارژ باتری دیگر به درستی عمل نخواهند کرد. لذا برای جلوگیری از این موضوع لازم است حدودا ماهی یک بار (یا 30 سیکل) باتری را یک بار شارژ و دشارژ کامل کنیم. بهترین روش این کار نیز شارژ کامل باتری ، استراحت دادن به آن به مدت حدود دو ساعت و سپس دشارژ کامل آن می باشد. پس از آن نیز می بایست 5 ساعت آن را بدون استفاده رها کرد. ضروری است تمای این مراحل بدون وقفه انجام گیرد.

آخرین نکته در مورد این عامل نیز باقی گذاشتن باتری زیر شارژ پس از شارژ شدن کامل آن است. با اطمینان به شما اعلام می کنیم به دلیل وجود مدارهای بازدارنده در باتری های جدید، این کار هیچ آسیبی به آن ها وارد نخواهد کرد.

دما : عامل تعیین کننده ی بعدی دمای کار باتری ها می باشد. خنک نگه داشتن آن ها مثل هر وسیله ی الکترونیکی دیگری، کمک شایانی به افزایش طول عمر آن ها می کند. جدول زیر نشان می دهد هر باتری پس از یک سال نگه داری در دماهای مختلف، چه میزان از ظرفیت خود را حفظ کرده است.

می بینیم که هر چه دما پایین تر باشد طول عمر باتری بیشتر خواهد شد. ضمنا برای انبارکردن باتری ها، بهتر است میزان شارژ باتری 40 % باشد.

ولتاژ : آخرین عاملی که به بررسی آن خواهیم پرداخت ولتاژ شارژ باتری ها می باشد. لازم است به منظور استفاده ی درست از باتری ها، ولتاژ ورودی آن ها را بررسی کرده و از آداپتورهای متناسب و استاندارد استفاده کنیم. جالب است بدانید استفاده از ولتاژهای بالاتر به منظور شارژ باتری در نگاه اول باعث شارژدهی بیشتر باتری ها می شود چرا که این کار باعث شارژ شدن آن ها بیش از ظرفیتشان می گردد اما بدیهی است که این کار در کاهش عمر آن ها تاثیر بسزایی دارد. علاوه بر این موضوع، ولتاژ بالاتر باعث افزایش دما بیشتر از حد مجاز و در نهایت آسیب به باتری از نقطه نظر دمای آن نیز خواهد شد.

جمع بندی : بر مبنای دلایل علمی و آزمایشات عملی متعدد در می یابیم که باتری های لیتیومی امروزی که در هدفون ها ، موزیک پلیر ها و اسپیکر های شما استفاده شده است با نوسان بین شارژ 40 % تا 80 % و یک بار شارژ و دشارژ کامل در هر ماه به حداکثر عمر مفید خود خواهند رسید. بدیهی است که درصورت استفاده از آن ها در دمای محیط و دور نگه داشتن آن ها از منابع تولید گرما و همچنین استفاده از شارژهای اصلی و مجاز، از این جهات نگرانی نخواهیم داشت.

از آنجا که در بسیاری از محصولات فوق امکان تعویض باتری ها وجود ندارد یا این کار بسیار سخت و پر هزینه می باشد، عمر باتری رابطه ی مستقیمی با عمر وسیله ی شما دارد و با پایان عمر آن عملا عمر کالای مورد نظر نیز به پایان رسیده است. لذا رعایت موارد فوق بسیار حیاتی می باشد.